Allison Janney
آلیسون بروکس جانی (انگلیسی: Allison Brooks Janney؛ زادۀ ۱۹ نوامبر ۱۹۵۹) بازیگر آمریکایی است. در طول سه دهۀ فعالیت حرفهای، او به دلیل ایفای نقشهای گوناگون در ژانرهای مختلف سینما و تئاتر شناخته میشود. جانی افتخارات گوناگونی از قبیل یک جایزۀ اسکار، یک جایزۀ بفتا، یک جایزۀ گلدن گلوب و هفت جایزۀ امی دریافت کرده و دو بار نامزد جایزۀ تونی شدهاست.
جانی که در بوستون متولد و در دیتون، اوهایو بزرگ شدهبود پس از فارغالتحصیلی از کالج کنیون بورسیه تحصیلی در آکادمی سلطنتی هنرهای دراماتیک را دریافت کرد. پس از سالها حضور جزئی در فیلم و تلویزیون، موفقیت جانی با ایفای نقش سی. جی. کرگ در مجموعۀ درام سیاسی بال غربی (۲۰۰۶–۱۹۹۹) اتفاق افتاد که برایش چهار جایزۀ امی به همراه داشت. در سال ۲۰۱۴، او برای بازی در نقش مارگارت اسکالی در درام کارشناسان سکس برنده جایزۀ امی ساعات پربیننده بهترین بازیگر زن مهمان در مجموعۀ درام شد. جانی به موجب به تصویر کشیدن بانی پلانکت، یک معتاد بدبین در حال بهبودی در مجموعۀ تلویزیونی کمدی موقعیت مام (۲۰۲۱–۲۰۱۳) شش بار نامزد دریافت جایزۀ امی شد که موفق به کسب دو جایزۀ بهترین بازیگر مکمل زن در مجموعه تلویزیونی کمدی شدهاست.
جانی اولین حضور حرفهای خود در تئاتر را با تولید آف برادوی خانمها (۱۹۸۹) رقم زد و این روند را با حضور در تولیدات مشابه ادامه داد. او در سال ۱۹۹۶ نخستین حضور خود در برادوی را با احیای نمایش خنده تقدیم میکند تجربه کرد. جانی دو جایزۀ دراما دسک دریافت کرده و نامزد دو جایزۀ تونی شدهاست: بهترین بازیگر زن در یک نمایشنامه برای ایفای نقش در احیای برادوی از نمایش چشماندازی از پل (۱۹۹۷) و بهترین بازیگر زن موزیکال برای بازی در تولید برادوی از موزیکال ۹ تا ۵ (۲۰۰۹).
از نقشهای سینمایی جانی میتوان به رنگهای اصلی (۱۹۹۸)، ۱۰ چیز درباره تو که ازشان متنفرم (۱۹۹۹)، آخر خوشگلها (۱۹۹۹)، زیبای آمریکایی (۱۹۹۹)، پرستار بتی (۲۰۰۰)، ساعتها (۲۰۰۲)، اسپری مو (۲۰۰۷)، جونو (۲۰۰۷)، خدمتکاران (۲۰۱۱)، تمی (۲۰۱۴)، بازنویسی (۲۰۱۴)، جاسوس (۲۰۱۵)، تلولا (۲۰۱۶)، دختری در قطار (۲۰۱۶)، آموزش بد (۲۰۱۹) و بامشل (۲۰۱۹) اشاره کرد. همچنین او به عنوان صداپیشه در فیلمهای پویانمایی در جستجوی نمو (۲۰۰۳)، آن سوی پرچین (۲۰۰۶)، مینیونها (۲۰۱۵) و خانواده آدامز (۲۰۱۹) حضور داشتهاست. او به خاطر ایفای نقش مکمل در کمدی سیاه من تونیا هستم (۲۰۱۷) برنده جایزۀ اسکار، جایزۀ بفتا و جایزۀ گلدن گلوب شد.
جنی در ۱۹ نوامبر ۱۹۵۹ در بوستون، ماساچوست به دنیا آمد و در دیتون، اوهایو بزرگ شد. او دختر میسی بروکس جنی (نیز پوتنام)، یک بازیگر، و جرویس اسپنسر جنی جونیور، یک توسعه دهنده املاک، مستغلات و جاز نوازنده است. او دو برادر دارد به نامهای هال و جی.
او با حضور در دره مدرسه میامی در دیتون، جایی که او مدرسه هاچکیس در کانکتیکات، که در آن زمان او در این مدرسه به اسم Alumna حضور یافت. جنی ابتدا آرزو یک اسکیت باز حرفه ای با قدی بلند را داشت، اما یک تصادف عجیب در دوران نوجوانی او به این رؤیا پایان داد. او در کالج کنیون در گامبیر، اوهایو حضور یافت و در آنجا در رشته تئاتر تحصیل کرد.
اولین نقشهای جنی در تلویزیون بهعنوان فویلهای کمدی در سریالهای تلویزیونی بود: او ابتدا برای مدت کوتاهی در سریال «همانطور که جهان میچرخد» نقش کمینسکی را ایفا کرد و پس از آن دو سال به عنوان یکی از خدمتکاران را در در فیلم «اسپولدینگ، گینگر ون گودینگ دیکشنری»، را بازی کرد. در بهار ۱۹۹۴، او در فینال فصل قانون و نظم ظاهر شد، به عنوان یک شاهد اکراه علیه یکی از اعضای اوباش روسی.
جنی در تعدادی از فیلمها با نقشهایی در اندازههای مختلف ظاهر شدهاست، از جمله فیلمهای دهه ۱۹۹۰ زیبایی آمریکایی، شیء عشق من، شب بزرگ، فریبکاران (فیلم)، رها کردن مردگان، زیبا، طوفان یخ (فیلم) و ده چیزی که از تو متنفرم. و فیلمهای دهه ۲۰۰۰ پرستار بتی، ساعتها، انقلاب زمستانی (فیلم)، رنگهای اصلی (فیلم) و نقش قابل توجهی در انیمیشن در جستجوی نمو و ستاره دریایی داشتهاست. در سال ۲۰۰۶، جنی در فیلمهای مارگارت و بر فراز پرچین، یک انیمیشن کمدی، نقشهای برجستهای را ایفا کرد.
در سال ۱۹۹۹، او برای نقش سخنگو ریاست جمهوری، سیجیکرگ در درام تلویزیونی وست وینگ انتخاب شد. جنی برای این بازی خود چهار جایزه امی ساعات را دریافت کرد.